O rekamije sofi

Mlada i bosonoga gospođa Rekamije, u gracioznoj ležećoj pozi, odevena u belu haljinu kao antička heroina, posmatra nas iz poluzamračene prostorije bez ikakvog dekora, u kojoj pažnju privlači jedan komad nameštaja  – kanabe. Zapravo, reč je o slici koju je vrlo uticajna figura fransuskog visokog društva s početka 19. veka, lepa i načitana madam Rekamije, naručila od zvaničnog slikara Fransuske republike i kasnije Napoleonovog carstva,  Žak – Luj Davida. Držeći da je slikar previše spor u svom radu, madam je otpusila svog portretistu, na šta  je Žak – Luj David svom hirovitom modelu odgovorio: „Žene imaju svoje kaprice, kao i umetnici. Dozvolite mi da ja svoj zadovoljim time što ću zadržati ovaj portret“. Slika je tako ostala u njegovom ateljeu, nezavršena i sakrivena od očiju javnosti, sve do trenutka kada je dvadesetak godina kasnije igrom slučaja postala deo umetničke kolekcije u Luvru. Od tada ovo delo privlači i fascinira svojom, kako je napisao fransuski pisac Teofil Gotje, „neverovatnom privlačnošću, kao poezija nepoznatog“.

Međutim, naočita gospođa Rekamije, arabeskna linija njenog tela, horizontalan format slike, harmonija praznog prostora, efekat mističnog osvetljenja, nisu jedini elementi koji su ovo delo učinili svetski poznatim. Glavni junak ove slike, sasvim neočekovano postao je komad nameštaja – elegantna sofa, koja je svoje ime dobila po svojoj podjednako gracioznoj vlasnici. Od tog trenutka čuvena ležaljka rekamije upotrebljava se kao naziv za komad nameštaja u obliku produžene fotelje sa naslonom, savršenog za odmor, čitanje i opuštanje, koji je postao neizostavni element svakog bolje opremljenog salona.

Poreklo ove ležaljke podjednako je interesantno, kao i slika zbog koje je i stekla status simbola prestiža. Njena istorija seže sve do antičkih vremena. Grci i Rimljani su ovakve sofe koristili u svojim trpezarijama. Tada se jelo ležeći, a ležaljka se delila sa gostom kome se tim činom iskazivala počast i bliskost.

Antička sofa, svoj novi život otpočela je u Francuskoj odmah po slomu monarhije, krajem 18. veka. Novi režim odbacivao je sve što je podsećalo na predhodni, kitnjasti stil – rokoko, koji se vezivao za dekadentno plemstvo i nije odgovarao novim idealima trezvenog i umerenog građanstava, ili barem slici koju su novi vlastodršci želeli o sebi da stvore.

Francuski građanin, predstavnik novog društvenog poretka, video je sebe kao nastavljača ideala Rimske republike, pa antika postaje modni trend. Sve je moralo da podseća na Grčku i Rim. Ženske haljine prate liniju tela, visoko su strukirane i naborane poput grčkih. Vlada duh elegancije, jednostavnosti i praktičnosti, a novi stil, dopbio je naziv  doba direktorijuma, po vrhovnom državnom telu koje je upravljalo Francuskom.

Jedna od istaknutih figura tog novog društva bila je imućna, obrazovana i privlačna, gospođa Žilijet Rekamije, vlasnica čivenog pariskog salona, utočišta istaknutih reakcionara  i  protivnika vladajućeg režima. Ipak, protivljenje vlasti nikako nije uticalo na ukus ove istaknute madam je jer je moda direktotrijuma vladala i u njenom okruženju. Njena garderoba je bila jednostavna, antički elegantna i sjajno je isticala njenu vitku liniju. Nameštaj takođe nije smeo biti kitnjast i napadno ukrašen, već klasično jednostavan, a slike njenog doma su, naravno, naručivane od najvećih slikara epohe.  Tako je nastao i najpoznatiji portret  sa početka priče, a  naziv rekamije  proširio se i na sofe drugih oblika.

Vremenom, rekamije je menjao svoj izgled, boje i način na koji je ukrašavan. Prilagođavajući se različitim  tipovima nameštaja, od stilskog, preko klasičnog, do svedenog modernog, ležaljka rekamije ostala je omiljeni komad nameštaja svakog pravog hedoniste.